„Jet lag” - czym jest i jak go uniknąć?

„Jet lag” występuje podczas podróżowania samolotem przez strefy czasowe. Mówi się o nim również jako o problemie tzw. długu czasowego. Polega on na tym, że pasażer dociera do celu zupełnie nieprzystosowany do lokalnego czasu, co bardzo często objawia się tym, że jest śpiący w ciągu dnia i całkowicie rozbudzony w nocy.

Warto wiedzieć, że funkcje naszego organizmu wraz z czasem zmieniają się w naturalny przewidywalny sposób, który jest zgodny z rytmem dobowym. Można więc mówić o cyklu, w ramach którego poziom hormonów we krwi i temperatura ciała są na poziomie określonych wartości. Rytm dobowy jest regulowany przez światło i ciemność i od niego zależy, kiedy odczuwamy potrzebę spania, a kiedy jesteśmy gotowi do dalszego działania.

Kiedy przemierzymy samolotem sporą odległość, może dojść do tego, że wylądujemy w miejscu, gdzie właśnie wschodzi słońce i to bez względu na to, czy z miejsca startu, skąd kilka godzin temu samolot wzniósł się w powietrze, dopiero robiło się ciemno czy widno. W takim przypadku organizm musi przystosować się do nowego „planu” dnia i nocy. Potrzeba na to nawet kilku dni. Zanim upłyną, prawdopodobnie będziemy zmagać się z objawami „jet laga”.

Na całe szczęście zakłócenia naturalnego rytmu czuwania i snu można zmniejszyć. Wystarczy, że podróżny otrzyma odpowiednią dawkę melatoniny, hormonu, który zwykle nocą jest wydzielany przez szyszynkę. Co ciekawe, odbywa się to w określonym czasie, bez względu na ustalony rytm naszego organizmu. W środowisku naukowym powszechnie uważa się, że melatonina pozytywnie wpływa na wspomaganie rytmu dobowego i skutkuje szybszym dostosowaniem się do jego zmian. Uczestnicy badania, które miało to udowodnić, potwierdzali, że czuli się po jej przyjęciu znacznie lepiej.

Jeśli już jednak dopadnie nas „jet lag”, wigoru może nam dodać wysokobiałkowy posiłek spożyty wczesnym rankiem. Dostarczy on organizmowi tyrozyny. Aminokwas jest wykorzystywany podczas produkcji noradrenaliny i adrenaliny. Obie z nich wspomagają czuwanie. Dla równowagi posiłek bogaty w węglowodany, który zjemy wieczorem, będzie źródłem tryptofanu. Aminokwas uczestniczy w produkcji serotoniny, która jak wiadomo, wspomaga zasypianie.

Z „jet lagiem” można walczyć, a w zasadzie zapobiegać jego skutkom, stosując się do kilku ogólnych wskazówek, które przydadzą się przed lotem, w jego trakcie i po wielogodzinnym locie samolotem:

1. Przed lotem będzie dobrze, jeśli porządnie się wyśpisz w nocy. Tuż po przebudzeniu się należy pobudzić krążenie krwi. Najłatwiej można to osiągnąć poprzez bieg w szybkim tempie, przyśpieszony marsz lub nacieranie ciała biorąc prysznic.
2. Ubierz się w luźne ubranie z włókien naturalnych. Dzięki temu umożliwisz skórze swobodne oddychanie.
3. Na 24 godziny przed wejściem na pokład samolotu nie jedź tłustych potraw. Podczas lotu także ich unikaj. Oprócz tego w powietrzu warto będzie zrezygnować z alkoholu, herbaty i kawy.
4. Jeśli czujesz się znudzony podczas lotu, wykonuj ćwiczenia oddechowe i delikatnie się przeciągaj. Zapobiegnie to uczuciu rozleniwienia.
5. Pamiętaj, żeby zabrać ze sobą ulubioną muzykę. Jej słuchanie pozwoli Ci się odprężyć.
6. Powietrze w kabinie jest suche. Powoduje to wysuszanie twarzy i oczu. Dlatego też warto zadbać o ich prawidłowe nawilżenie. Najprościej będzie zakupić nawilżacze w aerozolu i stosować okłady.
7. Jeśli będziesz przebywać w innej strefie czasowej krócej niż dwie doby, nie ma sensu się adaptować do nowych warunków. O ile jest to możliwe, dobrze będzie pracować, jeść, spać i odpoczywać o tych samych godzinach, co w miejscu zamieszkania.
8. Po dotarciu do miejsca docelowego dobrze będzie wziąć relaksujący prysznic lub kąpiel w wannie. Pozwoli to pozbyć się uczucia zmęczenia.