Chów wsobny gepardów

Jeśli jakiś gatunek jest słabo zróżnicowany genetycznie, nie może się zadowalająco adaptować do zmian środowiska, takich jak różnice klimatyczne, nowe bakterie i wirusy. Kiedy zaś poszczególne osobniki wystarczająco różnią się między sobą, przynajmniej kilka z nich przetrwa okres zmiany. Testy obejmujące „enzymy, przeszczepy skóry i kształt czaszki” prowadzą do wniosku, że wszystkie gepardy są ze sobą bardzo blisko spokrewnione. Badania enzymów dostarczają zapewne najmocniejszych dowodów na chów wsobny. Pozostałe, dotyczące przeszczepów skóry i kształtu czaszki, dają „słabsze” dowody.

Enzymy są to średniej wielkości białka, które przyśpieszają reakcje chemiczne (dodaje się je do niektórych proszków do prania). W naszym organizmie niemal milion razy przyśpieszają one spalanie pożywienia i przekształcanie go na energię. Średnia długość życia człowieka wynosi nie więcej niż 1 000 000 godzin, a strawienie jednego posiłku trwa co najmniej godzinę. Gdybyśmy więc nie mieli w układzie pokarmowym enzymów, strawienie pierwszego w życiu posiłku mogłoby trwać aż do śmierci! W organizmie człowieka działa wiele tysięcy rożnych enzymów. Typowy enzym składa się z mniej więcej 100 aminokwasów, z czego około 98 jest jednakowych dla wszystkich ludzi, ale dwa są charakterystyczne dla danej osoby. Jednakże, pomimo tych różnic, enzymy działają doskonale u wszystkich ludzi. Jeśli chciałoby nam się podjąć trud zanalizowania aminokwasów, powiedźmy 200 enzymów u wielu różnych osób, okazałoby się, że 140 z nich jest dokładnie takich samych u wszystkich, ale 60 nieco różni się składem aminokwasów, choć w żaden sposób nie zmniejsza to ich skuteczności.

Z analizy enzymów wynika, że ludzie są mniej więcej w 70% identyczni. Za to szczury laboratoryjne i gepardy są identyczne w 97%. Szczury hodowano wsobnie poprzez krzyżówki brat-siostra przez co najmniej 20 ostatnich pokoleń. Z tego wynika, że u gepardów występuje chów wsobny przynajmniej w takim stopniu, jak u szczurów laboratoryjnych. Jeśli chodzi o przeszczepy skóry, to robi się je pobierając skórę z jednego miejsca na ciele i przeszczepiając w inne. Gdy np. poparzymy sobie twarz, chirurg może przeszczepić fragment skóry z nogi lub pośladka. Operacja zazwyczaj się udaje, gdyż układ immunologiczny organizmu nie odrzuci własnej skóry. Jednakże niemal z pewnością zostanie odrzucony przeszczep skóry innej osoby, jeśli nie jest to bliźniak jednojajowy. Natomiast gepardy w 50% nie odrzucają przeszczepów skóry innych osobników. To oznacza, że zwierzęta te muszą być genetycznie prawie identyczne.

Czaszka geparda jest niesymetryczna. Lewa jej strona rożni się od prawej i nie jest jej lustrzanym odbiciem. Nie wiemy dlaczego, lecz w teorii im bliżej spokrewnione są ze sobą zwierzęta, tym bardziej niesymetryczne posiadają czaszki. Zatem dowody świadczą o bliskim spokrewnieniu gepardów. Dlaczego jednak niektórzy uczeni uważają, że populacja gepardów została zredukowana do nie więcej niż 7 osobników i to 10-12 tysięcy lat temu? Otóż wykazano, że jeśli wielkość populacji spadnie do tej liczby, a następnie szybko wzrośnie, potomstwo zachowuje ok. 95% genetycznej różnorodności. U gepardów nie zaobserwowano niemalże żadnej różnicy genetycznej, więc ich liczebność musiała spaść poniżej magicznej siódemki. Czas tego wydarzenia określono na 10-12 tysięcy lat temu, gdyż mniej więcej w tym okresie nastąpiło wielkie wymieranie rozmaitych gatunków ssaków, takich jak mamuty, tygrysy szablozębne i niedźwiedzie jaskiniowe. W obu Amerykach wymarło wówczas ok. 75% wszystkich gatunków ssaków. Przypuszczalnie przyczyną katastrofy była zmiana klimatu, związana z ostatnią epoką lodową.

Niezależnie od przyczyny, niektórzy uczeni uważają, że zwierzęta te niemal całkowicie wyginęły. Jednakże, jak przystało na prawdziwe koty, które zawsze spadają na cztery łapy, zdołały odbudować swoją populację dzięki krzyżowaniu się braci z siostrami przez pokolenia. W Ameryce Północnej, Azji, Europie i Afryce żyły niegdyś co najmniej cztery podgatunki gepardów, Angielska nazwa geparda cheetah (czita) pochodzi od słowa „nakrapiany” z języka hindi. Obecnie żyje tylko jeden podgatunek geparda (Acinonyx jubatus), zamieszkujący Afrykę, oraz niewielka populacja, walcząca o przetrwanie na terenie północnego Iranu.

Jak aparaty i kamery w środowisku naturalnym wpłynęły na to, co wiemy o zwierzętach

Niektóre z najbardziej podstawowych pytań, które stawiano w trakcie badania przyrody, przez bardzo długi czas nie uzyskały odpowiedzi.

Nie wiadomo dokładnie ile jest gepardów. W połowie lat 50. XX wieku na całym świecie żyło ok. 20-40 tysięcy osobników, a do 70. liczba ta spadła o połowę. Jak uważa J. G. Caughley: „nikt nie ma pojęcia, o ile jeszcze zmniejszyła się liczebność tej populacji od 1975 roku do dzisiaj”. Obecnie znowu, kolejny raz, tym razem wskutek naszego postępowania, gepardy są zagrożone wyginięciem. Głównym problemem jest to, że ludzie zabijają gepardy i zagarniają ich tereny, więc te osobniki, które jeszcze przetrwały, nie mają gdzie żyć ani polować. Z całą pewnością, jeśli nic się nie zmieni i nadal będziemy je zabijać, wkrótce trzeba będzie włożyć wiele wysiłku, żeby spotkać choć jednego z nich.