Początki epoki ropy naftowej

Niechciane bogactwo

Ropa naftowa jest mieszaniną różnych substancji. W owym czasie ludzie potrafili wykorzystywać jedynie niektóre z nich. Pozostałe, łącznie z benzyną, były palone lub wylewane. Pozostawiano parafinę, używaną do oświetlania, gotowania i ogrzewania. Wcześniej używano do tych celów tłuszczu pochodzenia roślinnego lub zwierzęcego, zwłaszcza wielorybiego. Poszukiwanym paliwem w przemyśle i w gospodarstwach domowych był też węgiel.

Przemysł naftowy początkowo rozwijał się bardzo powoli. Gwałtowna zmiana nastąpiła na przełomie lat 80. i 90., po skonstruowaniu silnika spalinowego. W 1901 roku, w USA było około 15 tysięcy samochodów, w Europie drugie tyle. Mniej więcej w tym samym czasie ropa zaczęła wypierać węgiel jako paliwo silników okrętowych. Między 1870 a 1900 rokiem światowa produkcja tego surowca wzrosła dwudziestopięciokrotnie.

Ropa przyniosła bogactwo regionom, o których nikt wcześniej nie słyszał, na przykład Górom Skalistym w USA. W 1901 roku odkryto złoża ropy naftowej w Teksasie i Luizjanie, zaliczających się do tej pory do uboższych regionów kraju. Boom naftowy ogarnął także inne kraje: Meksyk, Peru, a w XX wieku kraje Ameryki Południowej i Bliskiego Wschodu.

W Europie głównym ośrodkiem wydobycia i przetwórstwa ropy naftowej była Galicja. W 1854 roku uruchomiona została kopalnia ropy naftowej w Bóbrce koło Jasła. Była to pierwsza na świecie kopalnia, w której wydobywano ropę naftową. Działa ona do dziś. Obecnie jako Muzeum Przemysłu Naftowego i Gazowniczego im. Ignacego Łukasiewicza. W 1856 roku Ignacy Łukasiewicz opracował metodę destylacji ropy naftowej na skalę przemysłową. W 1909 roku w Galicji wydobyto 5,2% światowej produkcji ropy.

Kompanie naftowe

Leonardo wynalazca. Czy projekt szybowca działał w rzeczywistości?

Wielu z nas zna Leonarda da Vinci jako artystę. Jego wkład w kulturę wydaje się nieskończony. Ten człowiek renesansu był także rzeźbiarzem, inżynierem, matematykiem, astronomem i architektem. Był również wynalazcą!

Poszukiwania złóż ropy, jej wydobycie i przerób wymagały czasu i znacznych nakładów inwestycyjnych. Na przykład w Meksyku, gdzie zagraniczne kompanie naftowe uzyskały zgodę na poszukiwania ropy w 1884 roku, pierwsze sukcesy osiągnięto dopiero po 16 latach. Nawet po zlokalizowaniu złóż ropy potrzeba było wiele pieniędzy i wysiłku, zanim można było rozpocząć eksploatację. Tylko duże przedsiębiorstwa mogły podejmować takie inwestycje. W rezultacie od początku przemysł naftowy został zdominowany przez wielkie kompanie, jak Standard Oil, założona w 1870 roku w USA czy Royal Dutch Company powołana w 1890 roku w Europie. Mogły one określać poziom produkcji i kontrolować ceny rynkowe, uzyskując olbrzymie zyski. W latach 80. Standard Oil kontrolowała prawie całą produkcję w Stanach Zjednoczonych, stanowiącą około 80% produkcji światowej.

Pierwszy miliarder naftowy

John Davison Rockefeller jako czternastoletni chłopiec porzucił szkołę dla pracy kancelisty. Dziewięć lat później został współwłaścicielem niedużej rafinerii. Wkrótce zorientował się, że produkcja jest źle zorganizowana. W 1870 roku założył Standard Oil Company, która szybko wchłonęła większość konkurentów. Gdy w 1911 roku odsunął się od interesów, był najbogatszym człowiekiem w USA. Podarował państwu około 500 milionów dolarów na inwestycje oświatowe, służbę zdrowia i badania medyczne.

John Davison Rockefeller
źródło: wikipedia.org

Ropa czynnikiem zmian

Wpływ ropy na obraz świata w pełni ujawnił się dopiero w XX wieku, lecz pierwsze sygnały przemian dały się zauważyć u schyłku XIX wieku. Stany Zjednoczone produkowały największe ilości ropy, co stopniowo zwiększało ich znaczenie w światowym życiu gospodarczym. W Europie Zachodniej nie wydobywano ropy i musiano ją importować pomimo znacznych kosztów. Jednocześnie, w miarę rozszerzania zakresu zastosowania nafty, zmniejszał się popyt na węgiel, co prowadziło do zamykania wielu mniejszych kopalń.