Stanisław August Poniatowski był najgorszym królem Polski?
Wielu historyków tak uważa. W końcu to za jego panowania nasz kraj zniknął z mapy Europy na 123 lata. Było to głównie wynikiem poddańczej polityki króla wobec Rosji, którą w tamtym czasie rządziła słynna Katarzyna II. Jak się za chwilę dowiecie, Stanisław August Poniatowski wiele jej zawdzięczał i darzył ją gorącym uczuciem. Te i inne ciekawostki znajdziecie poniżej. Zapraszamy do lektury.
- Zacznijmy od początku, czyli od chwili narodzin władcy. Ta miała miejsce 17 stycznia 1723 roku w Wołczynie. Przyszły król Polski był synem Stanisława Poniatowskiego i Konstancji z Czartoryskich.
- Wokół wychowania „Króla Stasia” wyrosło wiele legend. Według jednej z nich dzieciństwo władcy było owiane aurą niezwykłości. Fakt, że został on stworzony do wielkich spraw był przepowiedziany matce Poniatowskiego przez nadwornego astrologa. Niestety, tym razem wróżba okazała się sprawdzić, chociaż nikt o trzeźwym umysłem by na to nie postawił.
- Wychowanie sprawiło, że Stanisław August Poniatowski już od małego stał się miłośnikiem sztuki, a następnie jej mecenasem. O jego kolekcji dzieł sztuki opowiemy jednak nieco później. Gruntownie wykształcony młodzian wykazywał bliski związek z kręgami intelektualnymi państw ościennych i tych krajowych. Wszystko wskazywało, że jest on gotów do wejścia na polskie salony i dwory.
- Wiedzieliście, że słynna caryca Katarzyna II była Niemką urodzoną w Szczecinie? Zofia Anhalt-Zerbst już od wczesnych lat uchodziła za temperamentną księżną, która z pewnym dystansem podchodzi do przysięgi małżeńskiej. Jednym z jej wybrańców był właśnie Stanisław August Poniatowski. Romans rozpoczął się w 1755 roku. Wtedy to ówczesny stolnik litewski przybył do Petersburga. Uważa się, że od tamtej chwili przyszły władca Polski znalazł się pod wpływem księżnej, z którego już nigdy nie zdołał się uwolnić.
- Pewnej nocy Poniatowski dał się przydybać straży pałacu, która doprowadziła go przed oblicze męża kochanki, księcia Piotra. Przyszły król przeżył tę konfrontację, ale ostrożność nakazywała mu uciec z Rosji.
- Stanisław August Poniatowski został koronowany na króla Polski w 1764 roku. Duży wpływ na jego wybór miała caryca Rosji Katarzyna II, która zdobyła władzę w wyniku zamachu stanu.
- Historycy są zgodni co do tego, że powyższe wydarzenie było czymś fatalnym dla naszego kraju. W sumie nie trzeba być osobą szczególnie wykształconą, żeby dojść do takiego wniosku. Wystarczy zapoznać się z biografią króla. Nowy władca Polski był co prawda wykształcony i pełny szczerych chęci, ale jednocześnie uznano go za osobę, która gra tak jak mu zagrają. Dotyczyło to w szczególności wpływu, jaki miała na niego caryca. Poniatowski czuł wobec niej bezgraniczną wdzięczność.
- Kontrowersje budził sam przebieg koronacji. Po pierwsze nastąpiła ona w dniu imienin Katarzyny II. Po drugie uroczystości miały miejsce w Warszawie, a nie w Krakowie. Było to poważne naruszenie tradycji. Najgorsze było jednak co innego. Król nie zachował odpowiedniej powagi i zrezygnował ze stroju narodowego na rzecz trzewików, peruki i białych pończoch, które były kojarzone z modą zagraniczną.
- Odejście od zwyczajów i tradycji wiązało się z tym, że Stanisław August Poniatowski chciał uchodzić za osobę nowoczesną. Proeuropejska postawa przyczyniła się do utraty dumy narodowej. Władca posunął się nawet do prób europeizowania Sarmacji. Był jednak na to za słaby. Słaby charakter króla i niesłabnący wpływ rosyjskiej władczyni trzymały w ryzach jego ambicję.
- Za panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego doszło do trzech rozbiorów Polski. Gdy okazało się, że nic nie zdoła ochronić przed nimi kraju, król wyraził gotowość do abdykacji. Nie miało to jednak nic wspólnego z honorem. Władca liczył, że jego decyzja pozwoli mu na spłacenie osobistych długów.
- Gdy doszło do trzeciego rozbioru Polski Poniatowski stał się Katarzynie II całkowicie zbędny. Niepotrzebny został przewieziony do Grodna gdzie pozostawał pod czujnym okiem Rosjan. Pomimo tego, że po upadku Rzeczypospolitej król w dalszym ciągu był reprezentantem ciągłości państwa i to w jego rękach spoczywała decyzja o ich prawomocnym zatwierdzeniu, bez mrugnięcia okiem złożył podpis pod aktem abdykacji. Miało to miejsce na zamku grodzieńskim 25 listopada 1795 roku.
- Wydaje się, że najlepsze, co możemy znaleźć u Króla Stasia to jego rola patrona architektury, literatury i sztuki. Nie ma wątpliwości co do tego, że władca był miłośnikiem piękna, które widział przede wszystkim w rzeźbie, literaturze i malarstwie. Wbrew pozorom nie był jednak hojnym mecenasem. W rzeczywistości na sztukę przeznaczał znacznie mniej wydatków niż na swoje nałożnice.
- Blisko 70% monarszego budżetu Poniatowski wydawał na łapówki. Wręczał je swoim politycznym sojusznikom. Ciężko więc mówić o nim król-mecenas.
- Ostatni król Polski był zapalonym kolekcjonerem dzieł sztuki. W jego zbiorach można było znaleźć przeszło 2,5 tys. obrazów i około 70 tys. rycin. Niektóre z nich były naprawdę znakomite.
- Stanisława Augusta Poniatowskiego można szanować za zmiany, które wprowadził w kształceniu młodzieży. W 1765 roku z własnych pieniędzy założył on Szkołę Rycerską. Placówkę w stolicy uznaje się za pierwszą szkołę państwową na terenie Rzeczypospolitej.
- Król zmarł w Petersburgu. Śmierć przyszła nagle dnia 12 lutego 1798 roku. Przyczyną zgonu był udar mózgu. Władca został pochowany w Kościele św. Katarzyny w Petersburgu. Spokój zmarłego został zakłócony w 1938 roku. W wyniku zamknięcia świątyni należało przenieść ciało w inne miejsce. Wybór padł na Wołczyn, w którym urodził się Poniatowski. Miejscowość znajduje się obecnie na terytorium Białorusi. W 1988 roku szczątki trafiły do Polski. Spoczęły one na Zamku Królewskim w Warszawie. Ostatecznie ciało Stanisława Augusta Poniatowskiego spoczęło w symbolicznym grobowcu znajdującym się w podziemiach bazyliki archikatedralnej św. Jana Chrzciciela w Warszawie. Uroczysty pogrzeb odbył się 14 lutego 1995 roku.
Portret Stanisława Augusta Poniatowskiego autorstwa Marcello Bacciarelliego
źródło: Wikipedia
Katarzyna II Wielka
źródło: Wikipedia
Pałac Na Wyspie, elewacja południowa
źródło: Wikipedia
Kto dokonał kanonizacji królowej Jadwigi - żony „barbarzyńcy bez wykształcenia”?
Poznajcie historię królowej Jadwigi, która znana była ze swojej religijności i dobroci dla najuboższych. Pomimo luksusów, jaki miała na co dzień, jej życie było pełne tragicznych wydarzeń.fot. pixabay.com
Gość - niedziela, 23 września 2018, godz. 07:23
Bo go w Czwartkowe obiady w łazienkach Królewskich korona na głowie bardzo uwierała? Tak to już jest nie wszystkim korona Pasuje chyba tylko Synowi Łokietka Bolesławowi Wielkiemu bo był wzrostu naszego Jarosława we wedle Kuronia pasowała mu by jak sam raz
GOSC - czwartek, 27 stycznia 2022, godz. 20:49
naprawdę? był najlepiej wykształconym królem Polskim a wy go krytykujecie? brak szacunku do korony Polskiej... otrzymał koronę w niewłaściwym czasie. CZEŚĆ MU I CHWAŁA
Rafał - nauczyciel historii - piątek, 25 marca 2022, godz. 10:36
GOSC - czwartek, 27 stycznia 2022, godz. 20:49 naprawdę? był najlepiej wykształconym królem Polskim a wy go krytykujecie? brak szacunku do korony Polskiej... otrzymał koronę w niewłaściwym czasie. CZEŚĆ MU I CHWAŁA Szacun dla tego Komentarza, Naprawdę nie uważacie że byli gorsi władcy w naszej historii ? Michał Korybut ? Władysław Herman ? I i moim zdaniem najgorszy z najgorszych August III ... który przez 30 lat nie zrobił NIC ABSOLUTNIE NIC DLA RATOWANIA RP Czysto hipotetyczna sytuacja.... ale pomyślmy.... gdyby reformy się udały.... Konstytucja obowiązywała ... Dziś mówilibyśmy o Stanisławie Wielkim .... Los bywa przewrotny, uważam że w czasach pokoju król Stanisław byłby bardzo dobrym a może nawet wybitnym monarchom ... przyszło mu rządzić w trudnych czasach... a mimo wszytkom chciał coś zrobić może zabrakło mu odwagi i determinacji... ale miał chociaż pomysł i chciał widzieć Polskę nowoczesną i postępową.