W jaki sposób Kopernik uniknął oskarżenia o herezję?

Gdy obserwowali niebo i widzieli krążące gwiazdy, zadawali sobie pytanie, co się właściwie porusza, niebiosa czy Ziemia? Gdyby Ziemia się poruszała, to łucznik mógłby strzelić pionowo do góry i stać spokojnie – w czasie lotu strzały przesunąłby się na wschód i strzała opadłaby w bezpiecznej odległości od niego. W rzeczywistości jednak strzała opada prosto na głowę łucznika. Zdaniem astronomów dowody były całkowicie przekonujące: Ziemia spoczywa w środku wirującego kosmosu. Koncepcję tę zaakceptował Kościół katolicki, już wcześniej została ona zapisana w Biblii. Dla mieszkańców Zachodu Wszechświat stał się dziełem nieomylnego chrześcijańskiego Boga.

Przez ponad tysiąc lat astronomowie usiłowali, z coraz większym trudem, uzgodnić to przekonanie z obserwacjami. Planety poruszają się po znacznie bardziej skomplikowanych orbitach, niż powinny w prostym geocentrycznym Wszechświecie. W 1543 roku, pod koniec swego życia, polski astronom Mikołaj Kopernik zdecydował się opublikować dzieło De revolutionibus orbitum coelestium (O obrotach sfer niebieskich), w którym odważył się zasugerować, że gdyby to Słońce było ośrodkiem, wokół którego krążą planety, to można by znacznie łatwiej wyjaśnić ruch planet. Traktat O obrotach ukazał się w roku śmierci Kopernika, aby oszczędzić mu niesławy, wydawca dodał przedmowę, w której pisał, że tę propozycję należy uważać tylko za matematyczną metodę obliczania ruchu planet, a założenia o centralnym położeniu Słońca nie należy traktować dosłownie. Kościół przyjął tę nieproszoną przedmowę, nie podejmując dyskusji, i Kopernik uniknął oskarżenia o herezję.

Jak wyglądało szkolnictwo i nauka za czasów Mikołaja Kopernika?

Studiowano języki starożytne: grekę i łacinę oraz astronomię, matematykę i prawo, teologię i filozofię. Wzrost zainteresowania wykształceniem przyczynił się do powstania nowych uniwersytetów i rozbudowy już istniejących.

Z biegiem lat coraz więcej astronomów przechodziło na stronę Kopernika, tak dokonała się rewolucja w astronomii. Wreszcie na początku XVII wieku Galileusz, przekonany dzięki swym obserwacjom teleskopowym, zdecydowanie odrzucił koncepcję geometrycznego Wszechświata jako nonsens. Kościół uznał to wówczas za bezpośredni atak na filozofię Arystotelesa i Biblię, gdy Galileusz trafił przed trybunał inkwizycji, odwołał swoje twierdzenia, ale mimo to do końca życia przebywał w areszcie domowym.