Wulkany

Wybuch wulkanu Krakatau, na wysepce między Jawą i Sumatrą w 1883 roku, słychać było nawet z odległości 5000 kilometrów, a popioły wulkaniczne dotarły jeszcze dalej. Gdy wulkan się uspokoił, z wyspy niewiele pozostało. 18 maja 1980 roku wybuch wulkanu spowodował odrzucenie górnej części szczytu Saint Helens w stanie Waszyngton w USA. Zdarzenie to zarejestrowały kamery telewizyjne.

Najpierw ze zbocza góry stoczył się palący, niszczący wszystko wał popiołu, później nastąpił gwałtowny wybuch, który wyrzucił ogromną chmurę pyłu na wysokość 20 kilometrów. Wybuch wulkanu nastąpił wskutek gwałtownego wzrostu ciśnienia stopionych skał.

Ogromna większość wulkanów otacza Ocean Spokojny, tworząc tak zwany Pierścień Ognia. Źródłem ciepła jest w tym przypadku tarcie, gdy jedna płyta tektoniczna usiłuje wsunąć się pod drugą. Głęboko pod ziemią topią się skały, po czym magma unosi się niczym gigantyczny bąbel. Zawiera ona znaczne ilości gazu - gdy magma się unosi, maleje ciśnienie i gaz zaczyna się oddzielać, tworząc pęcherze. Im więcej gazu zawiera magma, tym potężniejszy wybuch. Magma w wulkanach należących do Pierścienia Ognia zawiera na ogół dużo gazu, a podczas wybuchu zostaje wyrzucona znaczna ilość popiołu. Takie wulkany nazywamy eksplozywnymi (lub pliniuszowymi, od nazwiska rzymskiego pisarza Pliniusza, który obserwował chmurę popiołu wyrzuconą z Wezuwiusza).

Gdy gazu jest niewiele, tak jak w wulkanach na Hawajach, materia wylewa się w postaci lawy lub zostaje wyrzucona na wysokość co najwyżej kilkudziesięciu metrów w postaci małych kropel magmy – ognistej fontanny. Czasami gaz wydobywa się z przerwami, tak jakby wulkan miał czkawkę, wyrzucając bomby z lawy – to tak zwane wulkany stromboliczne, od nazwy wulkanu we Włoszech, gdzie po raz pierwszy zaobserwowano to zjawisko. Gdy wybucha wulkan podwodny, ogromne ciśnienie wody uniemożliwia powstanie pęcherzy gazu i magma wypływa niczym pasta z tuby, tworząc poduchy lawy.

Posąg Zeusa Olimpijskiego. Ile lat trwała jego budowa?

Kontynuujemy przegląd siedmiu cudów świata. Dziś przenosimy się do południowej Grecji, a dokładniej do świątyni zbudowanej w Olimpii, której budowa została sfinansowana z datków zwykłych mieszkańców.

Wybuchy wulkanów niszczą całe miasta. Tak stało się 24 sierpnia 79 roku. To wtedy nastąpiła erupcja zaliczanego dziś do piątki najbardziej niebezpiecznych wulkanów świata – Wezuwiusza. Makabryczna śmierć spotkała mieszkańców takich włoskich miast jak Herkulanum i Pompeje. To pierwsze zostało zalane lawą, która stwardniała na kamień. Pompeje zostały zasypane pyłem na wysokość 7 metrów. Powodem wyginięcia całych miast nie było jednak uduszenie, tylko temperatura sięgająca 600 stopni Celsjusza. Pył, który przykrył starożytne miasto, okazał się środkiem konserwującym domy i ich wyposażenie na tysiąclecia. Z tego też powodu Pompeje są odwiedzane każdego roku przez tłumy turystów.