O istnieniu witamin wiemy dzięki Polakowi, Kazimierzowi Funkowi

Słyszeliście kiedyś to nazwisko? Prawdopodobnie nie, ale każdy słyszał o witaminach. To właśnie Kazimierz Funk stoi za odkryciem nowego związku. Przykre jest tylko to, że światowej sławy naukowiec jest bardziej znany za granicami naszego państwa (szczególnie w Stanach Zjednoczonych i Francji) niż w swojej ojczyźnie.

Kazimierz Funk urodził się w Warszawie 23 lutego 1884 roku. Z wykształcenia był biochemikiem. Nauki pobierał głównie za granicą. Funk studiował chemię w Bernie, a jeszcze wcześniej biologię w Genewie. Po studiach bynajmniej nie powrócił do Polski. Naukowiec pracował w Niemczech, Wielkiej Brytanii i Francji.

Kazimierz Funk podczas pracy źródło: Fundacja Edukacji Polonijnej

Jego największym odkryciem jest bez wątpienia witamina B1, którą wyodrębnił z otrąb ryżowych. Nieznany do tej pory związek należało nazwać. Tym również zajął się polski biochemik. Kazimierz Funk wprowadził do nauki termin „witamina” w 1912 roku. Słowo to powstało ze zlepku dwóch innych: łacińskiego vita, oznaczającego życie oraz amina, czyli związku zawierającego azot. Po raz pierwszy termin ten pojawił się w artykule opublikowanym na łamach The Journal of State Medicine.

Co ciekawe, do epokowego odkrycia przyczyniły się kury. Współpracownik Polaka, Christiaan Eijkman prowadzący badania nad tymi zwierzętami zauważył, że te karmione łuskanym ryżem zmagają się z paraliżem, który przypominał jeden z objawów choroby beri-beri (w ówczesnym czasie szukano przyczyn jej powstawania). Zwierzęta karmione innym pożywieniem pozostawały zdrowe. Funk postanowił ustalić przyczynę takiego stanu rzeczy. Podczas badań udało mu się wyodrębnić wspomnianą witaminę B1, a następnie B3 i ustalić, że brak tej pierwszej w pożywieniu kur prowadzi do nieprawidłowości w funkcjonowaniu organizmu.

Szczepienia

Temat szczepień jest do tej pory bardzo kontrowersyjny. To jeden z aspektów, który podzielił społeczeństwo na dwie części. Jedna z nich jest za szczepieniem siebie i dzieci. Druga część wręcz przeciwnie. Dlaczego tak się dzieje?

Funk nie tylko odkrył pierwszą witaminę. Jego dalsze badania rozszerzyły listę źródeł witaminy B1. Naukowiec znalazł ją m.in. w mleku i drożdżach. Twórca nauki o witaminach zajął się także leczeniem cierpiących na awitaminozy, czyli skrajny niedobór lub całkowity brak konkretnego związku. Niedobór B1 prowadził właśnie do choroby beri-beri. Przebywając w Instytucie Pasteura w Paryżu, Polak doszedł także do tego, że brak innych witamin prowadzi do innych chorób. Wśród nich uczony wyróżnił m.in. szkorbut (znaczący niedobór witaminy C) oraz krzywicę (awitaminoza witaminy D).

Wybuch I wojny światowej skłonił Funka do emigracji za ocean. Biochemik wrócił do Polski dopiero w 1923 roku. W Warszawie pracował m.in. nad wydzieleniem insuliny. W ojczyźnie nie spędził zaledwie 5 lat i wyjechał do Paryża. Wybuch drugiego światowego konfliktu ponownie zmusił go do emigracji do USA. Pozostał już tam do końca życia, prowadząc badania nad przyczynami powstawania nowotworów. Kazimierz Funk zmarł 19 listopada 1967 roku w Nowym Jorku. Miał 83 lata.