Odyseja człowieka

Jeszcze wcześniej

Zanim jednak posuniemy się naprzód, zróbmy jeden krok wstecz. Warto bowiem wspomnieć o Australopiteku, który pojawił się około 5 milionów lat temu w Afryce. Była to pierwsza z małp człekokształtnych – istota, u której dało się wyróżnić już pewne cechy ludzkie. Budowa ich kolan, miednicy i stóp była podobna do budowy człowieka współczesnego. Dzięki temu australopitek przyjmował wyprostowaną, dwunożną postawę. Ponadto charakteryzował się niskim wzrostem, który osiągał około 100 centymetrów. Gatunek ten zamieszkiwał przede wszystkim sawanny, głównie ze względu na łatwość znalezienia pożywienia. Istoty te były wszystkożercami. Życie w grupie zapewniało im przetrwanie w otaczającym ich świecie.

źródło: is.umk.pl

Po Homo habilis – Homo erectus

Sądzi się, że bardziej zaawansowany gatunek człowieka wyewoluował 1,9 miliona lat temu w Afryce. Mowa o Homo erectus, czyli człowieku wyprostowanym, zwanym także pitekantrop. Miał on znacznie większy mózg niż jego poprzedni oraz charakteryzował się większym wzrostem. Jego szkielet można by pomylić z kośćcem człowieka dzisiejszego. Miał bardzo masywne zęby trzonowe oraz szczęki. Gatunek został uznany za pierwszą istotę człekokształtną. Posługiwał się ogniem oraz w pełni rozwinął umiejętność łowiectwa. Z pewnością przyczyniły się do tego udoskonalone narzędzia wykonywane z drewna oraz kamienia i wynalezienie bolasa i oszczepu. Homo erectus jako pierwszy zaczął tworzyć struktury społeczne, bazujące na rodzinach. Nowa forma ludzka okazała się niezwykle udana i rozprzestrzeniła się dość szybko. To zapewne ten gatunek pierwszy zawędrował poza Afrykę. Już 1,8 miliona lat temu praludzi tego typu można było znaleźć na Kaukazie w Azji Mniejszej, a 1-0,5 miliona lat temu zawędrowali oni do Europy. Szczątki homo erectusa odkryto m.in. w Niemczech.

Badacze uważają, że około pół miliona lat temu doszło do rozwoju dwóch niezależnych gałęzi Homo, jedna prowadziła do człowieka rozumnego (doskonale znany Homo sapiens), a druga do neandertalczyków.

Neandertalczycy

Szczątki neandertalczyków (Homo neanderthalensis) spotyka się tylko na Bliskim Wschodzie i w Europie. Pochodzą zazwyczaj sprzed 250-28 tysięcy lat. W powszechnej opinii neandertalczyków uważa się niesłusznie zresztą za głupich i prymitywnych, podczas gdy w rzeczywistości byli oni całkiem zaawansowani kulturowo. Świadczy o tym fakt, że wytwarzali rozmaitą broń i narzędzia oraz grzebali zmarłych. W jaskini La Chapelle-aux-Saints, we Francji, odnaleziono płytki grób ze szkieletem ułożonym w pozycji embrionalnej, przy którym pozostawiono pożywienie oraz kwiaty.

Teorie dotyczące wymarcia dinozaurów

Zapewne słyszeliście ich sporo, a przynajmniej tą mówiącą, że ogromne gady wyginęły wskutek zderzenia planetoidy z naszą planetą. Miało do tego dojść 65 milionów lat temu. Jak się okazuje, najpopularniejsza teoria nie jest jedyną, a pozostałe są jeszcze bardziej interesujące.

Na podstawie szczątków neandertalczyka udało się ustalić, że byli silniejsi i bardziej krzepko zbudowani niż ludzie współcześni. Neandertalczycy, odznaczający się krótkimi kończynami i muskularnymi ciałami, byli o 30 procent ciężsi od ludzi współczesnych. Mieli pochyłe czoło i potężne wały nadoczodołowe na czaszce. Zaskakujące jest, że ich mózg był większy niż ten, który spotykamy u przeciętnych dzisiejszych ludzi. Neandertalczycy tworzyli narzędzia z drewna, kamienia oraz kości. Jako pierwsi posługiwali się mową. Oprócz zbieractwa zajmowali się także myślistwem. Jest niemal pewne, że gatunek ten wymarł bezpotomnie niespełna 30 tys. lat temu. Prawdopodobną przyczyną nagłego wymarcia było gwałtowna zmiana – oziębienie – klimatu.

Człowiek współczesny

Z dużą dozą prawdopodobieństwa uważa się, że Homo sapiens wyewoluował z linii Homo erectus. Jako ewentualną formę pośrednią wskazuje się H. Antecessor lub H. Heidelbergensis. Drugi z domniemanych praprzodków człowieka współczesnego mógł wyewoluować w Afryce około pół miliona lat temu; znany jest też z Europy. Najstarsze odnalezione szczątki, które bezsprzecznie należą do naszego gatunku, pochodzą z terenu Afryki. Naukowcy ustalili, że liczą od 100 do 120 tysięcy lat. Podobne znalezisko pochodzące z Izraela jest datowane na 90 tys. lat, co dowodzi, że ludzie nowocześni anatomicznie dotarli w tamte rejony znacznie szybciej niż neandertalczycy. Odkrycie to podważa przypuszczenia, że pochodzimy od neandertalczyków. W czasach obecnych neandertalczyków uważa się za wygasłą boczną gałąź roku ludzkiego. Potwierdziły to również analizy DNA pobranego z ich kości.

Przed 40 tys. lat ludzie o w pełni współczesnej budowie ciała zamieszkiwali już tak odległe obszary, jak Borneo i Europa. Większość danych wskazuje jednak, że kolebką ludzkości była Afryka. Przybysze z Czarnego Kontynentu mogli krzyżować się z miejscowymi starszymi populacjami oraz ewoluowali lokalnie na niewielką skalę, tworząc całe bogactwo ludów zamieszkujących dziś Ziemię.

Byli świetnie przystosowani do zmieniających się warunków życia. Przedstawiciele gatunku potrafili wytwarzać zaawansowane narzędzia oraz broń. Homo sapiens 25 000 lat temu wynalazł łuk oraz zapoczątkował eksploatację krzemienia. Zajmował się również sztuką. Tworzył ozdoby, rzeźby oraz malowidła naskalne, które możemy podziwiać do dziś.