Boskie nazwy planet i ich symbole astronomiczne. Część druga: Jowisz, Saturn, Uran, Neptun

Jowisz – największa planeta Układu Słonecznego została odkryta już przez starożytnych astronomów. Niekoniecznie wiedzieli oni jednak o jej ogromnych rozmiarach. Podobnie jak większości ciał niebieskich tak i Jowiszowi przypisywano mitologiczne znaczenie. Planeta była obiektem wierzeń religijnych. Sytuacja ta miała miejsce wśród wielu kultur, nie tylko w starożytnym Rzymie. To jednak nazwa zaproponowana przez Rzymian została z nami po dziś dzień.

Można sądzić, że planeta stanowiła dla starożytnych szczególny obiekt kultu. Może na to wskazywać fakt, że pierwsi astronomowie nazwali ją imieniem najważniejszego boga z rzymskiej mitologi. Władca nieba i ziemi był jednocześnie ojcem wszystkich pozostałych bóstw. W swoim władaniu Jowisz miał także pogodę. Uważano go zarówno za boga deszczu, jak i burzy. Wraz z Minerwą i Junoną był uosobieniem potęgi rzymskiego państwa. Podobnie, jak w przypadku greckiego Zeusa, atrybutami Jowisza były orzeł i piorun.

Jak to bardzo często bywa, symbol astronomiczny planety Układu Słonecznego jest uproszczonym przedstawieniem atrybutu lub atrybutów boga, którego imię nosi. Nie inaczej jest w przypadku Jowisza. Co ciekawe istnieje wiele interpretacji tego, co konkretnie przedstawia graficzny opis planety. Według jednych jest to piorun, którym władał najwyższy bóg oraz orzeł, czyli drugi z atrybutów Jowisza. Istnieje także teoria, że orzeł jest tak naprawdę literą Z lub dzeta, co miałoby nawiązywać do odpowiednika Jowisza w greckich wierzeniach. Mowa oczywiście o wspomnianym już Zeusie.

Saturn – gazowy gigant charakteryzuje się pierścieniami, które zostały odkryte znacznie później niż sama planeta. Tym razem starożytni astronomowie nie zauważyli wszystkiego. Nazwa planety znana w naszej kulturze pochodzi od bóstwa, które spotykamy w mitologii rzymskiej. Saturn według wierzeń był bogiem rolnictwa. Jak wiadomo było to podstawą gospodarki niejednego starożytnego imperium. Duża rola boga przełożyła się więc na organizacje święta na jego cześć. Nazwano je Saturnaliami i obchodzono raz do roku. Wbrew pozorom nie było to święto plonów. Podczas uroczystości skupiano się na wartościach takich jak równość i pojednanie.

Według mitologi rzymskiej Saturn był przez długi czas najwyższym z bogów. Z tronu strącił go dopiero Jowisz. W kulturze starożytnej Grecji Saturn był utożsamiany z Kronosem. Jego odpowiednik można znaleźć również w Babilonii i Indiach.

Symbol astronomiczny Saturna jest nierozerwalnie związany z rolnictwem. Według najpopularniejszych interpretacji przedstawia on sierp należący do samego bóstwa. Znacznie rzadziej mówi się o tym, że jest to kosa. Tak czy inaczej, nie zmienia to faktu, że sprzęt ten był wykorzystywany już we wczesnym rolnictwie.

Uran – w końcu dotarliśmy do planety w Układzie Słonecznym, której nazwa nie pochodzi od imienia jednego z bogów rzymskich. Jest to jedyny taki przypadek. Proponujemy to zapamiętać i błysnąć na lekcji lub w towarzystwie. Jak nie mitologia rzymska to oczywiście ta grecka. Nazwa planety wzięła się od Uranosa, który według wierzeń starożytnych mieszkańców Hellady był uosobieniem nieba. Co ciekawe planeta nazwana na część bóstwa nie została odkryta przez starożytnych astronomów pomimo tego, że jest ona widoczna gołym okiem. Kolejna ciekawostka, którą możecie sprzedać innym ;).

Uranos jest mniej znanym bogiem, dlatego postanowiliśmy poświęcić mu osobny akapit. Poczęła go sama Gaja (Ziemia), która następnie została jego małżonką. Z kazirodczego związku matki i syna na świat przyszły kolejne pokolenia bogów. W obawie o utratę władzy Uranos zesłał swoich synów do Tartaru. Ostatecznie bóg został pokonany przez Kronosa, który uknuł spisek z Gają. Odpowiednikiem Uranosa w mitologii rzymskiej był również mało popularny Coelus.

Uran ma dwa symbole astronomiczne. Jedne z nich przedstawia platynę, a drugi glob zwieńczony literą H. Symbolizuje ona nazwisko odkrywcy planety, którym był William Herschela.

Neptun – planeta najbardziej oddalona od Słońca w Układzie Słonecznym przywodzi na myśl obraz bezkresnego morza. Do takiego właśnie wniosku doszedł astronom, który odkrył i zdecydował się nazwać ciało niebieskie (w tym przypadku dosłownie) imieniem rzymskiego boga mórz. Nazwa szybko zdobyła międzynarodową popularność i została uznana za oficjalną. Neptun to kolejna planeta, która nie została zaobserwowana w starożytności, ale znacznie później, bo dopiero w 1846 roku. Co ciekawe odkrycia dokonano nie za pomocą obserwacji, ale na podstawie skomplikowanych obliczeń matematycznych.

Boskie nazwy planet i ich symbole astronomiczne. Część pierwsza: Merkury, Wenus, Ziemia, Mars

Należy wiedzieć, że chociaż do dziś w języku polskim używamy nazw, które zostały nadane przez Rzymian, to wiele cywilizacji miało swoje odpowiedniki dla imion bogów mitologi rzymskiej

Zapewne słyszeliście o Neptunie lub jego grackim odpowiedniku Posejdonie. Bóg deszczu, chmur, a przede wszystkim wód był także opiekunek koni i wyścigów. Atrybutem Neptuna jest legendarny trójząb, który bardzo często pojawia się także we współczesnej kulturze masowej. To właśnie on jest jednym z symboli astronomicznych planety. Tak samo, jak Uran i Ziemia Neptun ma dwa opisy graficzne. Drugi z nich przedstawia glob, na którego szczycie umieszczono litery LV. Symbolizują one nazwisko odkrywcy niebieskiej planety. Był nim francuski astronom i matematyk Urbain Le Verrier.