Historia łyżki – skąd się wzięła na naszych stołach?

Chyba nikt na świecie nie jest w stanie określić momentu w dziejach ludzkości, w którym wynaleziono łyżkę. Przez „wynalezienie” rozumiemy w tym przypadku dodanie uchwytu wykonanego z kości martwych zwierząt. Istnieją dowody, że najwcześniejsze znane do tej pory łyżki były używane przez starożytnych egipskich kapłanów do celów religijnych już w 1000 r. p.n.e. Były one wykonane z takich materiałów jak kość słoniowa, drewno, krzemień i łupek. Bardzo często posiadały również zdobienia np. hieroglify.

Łyżki wykorzystywane do jedzenia były w tamtym czasie najczęściej drewniane. Materiał ten był bowiem łatwo dostępny i stosunkowo tani. W czasach imperium greckiego i rzymskiego wśród najbogatszych mieszkańców powszechne były sztućce wykonane z brązu i srebra. Jedzenie za pomocą tych ostatnich bardzo często prowadziło do choroby, w wyniku której skóra zabarwiała się na siny kolor. Łyżki wykonane z tych materiałów były popularne także w czasach średniowiecznych.

Pierwsze udokumentowane dowody powstania łyżek w Anglii pojawiły się w 1259 roku. Zostały one wymienione wśród przedmiotów, które podróżowały razem z królem Edwardem I. Podobnie jak Egipcjanom, łyżki nie służyły Anglikom jedynie do jedzenia. Te bogato zdobione demonstrowały zamożność i władzę. Łyżki były także ważnym elementem wielu ceremonii. Przykładem jest koronacja każdego brytyjskiego króla. Była ona poprzedzona rytuałem, w którym monarcha był namaszczany za pomocą łyżki.

Jeszcze większe znaczenie nadano łyżkom w czasach Tudora i Stuarta. Zwyczajem stało się wtedy ofiarowanie łyżeczki apostolskiej jako prezentu chrzcielnego. Szczególnie zamożni wręczali zestaw dwunastu łyżeczek, a często także jedną, dodatkową zwaną „Łyżeczką Mistrza” ze względu na umieszczony wizerunek Jezusa Chrystusa.

W którym kraju po raz pierwszy zaczęto jeść przy pomocy widelca?

Używamy go codziennie, ale mało kto wie gdzie i kiedy powstał widelec. Zapewne jest to spowodowane tym, że częściej interesuje nas to, co niecodzienne i wyjątkowe.

Z czasem praktyka ta rozpowszechniła się we wszystkich klasach społecznych. Jedyną różnicą był oczywiście materiał, z jakiego wykonano prezent. Najbogatsi mogli pozwolić sobie na te wykonane ze złota i srebra, najbiedniejsi wręczali chrzczonemu dziecku mosiężne lub miedziane łyżki.

Wygląd łyżek zmieniał się w okresie renesansu i baroku, aż w końcu powstał kształt, który znamy obecnie. Standardowy wygląd pojawił się mniej więcej w XVIII wieku. Od tego czasu łyżki są nadal podstawowym sztućcem na nowoczesnych stołach i występują we wielu wariantach – od łyżki do zupy po tę przeznaczoną do nabierania kawioru.